Διδασκαλία απλών μαθηματικών εννοιών στο νηπιαγωγείο

Η παιχνιδοποίηση της μάθησης στoν κλάδο των μαθηματικών μπορεί να αποτελέσει μια παραγωγική παιδαγωγική μέθοδο. Τα μαθηματικά αποτελούν ένα γνωστικό αντικείμενο στο οποίο μελετώνται αφηρημένες έννοιες και λογικές σχέσεις σύμφωνα με ένα σύνολο αυστηρών κανόνων (αξιώματα & θεωρήματα).

Ωστόσο, o ψυχαγωγικός χαρακτήρας που μπορεί να έχει το μάθημα των μαθηματικών συχνά παραβλέπεται γιατί δεν μπορεί να γίνει άμεσα αντιληπτός. Το μεγαλύτερο μέρος της βιβλιογραφίας αναφορικά με την παιχνιδοποίηση της μάθησης ως παράγοντα διδασκαλίας των μαθηματικών αφορά κυρίως την πρώιμη παιδική ηλικία, ιδιαίτερα το νηπιαγωγείο, όπου και αποτελεί μια κοινώς αποδεκτή παιδαγωγική μέθοδο. Συχνά, τα παιδιά όταν τα παιδιά παίζουν φτάνουν σε μια κατάσταση που πολλοί ψυχολόγοι αποκαλούν «κατάσταση ροής», δηλαδή μια ψυχονοητική κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο απορροφάται πλήρως στην ενεργητική δραστηριότητα στην οποία εμπλέκεται, σε σημείο που χάνει την επαφή του με το χωροχρόνο. Αυτή η κατάσταση ψυχολογικής ροής προϋποθέτει κάτι περισσότερο από την ελευθερία που προδιαθέτει το παιχνίδι. Απαιτεί επίσης από τους μαθητές να μάθουν βασικές μαθηματικές έννοιες, όπως είναι η μέτρηση και οι αριθμοί, προκειμένου να τους βοηθήσουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Μια παιδαγωγική προσέγγιση στο μάθημα των μαθηματικών που περιλαμβάνει παιχνιδοποίηση της μάθησης μπορεί να προσαρμοστεί με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να προσφέρει μια βιωματική, καλά δομημένη και γνήσια μαθησιακή εμπειρία στους μαθητές.

Το έργο «RecreaMATHS» δημιουργήθηκε με σκοπό να επιφέρει αλλαγές στον τρόπο αντίληψης της διδασκαλίας των μαθηματικών σε παιδιά του νηπιαγωγείου μέσω της εφαρμογής άτυπων αξιολογικών εργαλείων στη μάθηση, τα οποία μετατοπίζουν την έμφαση από τις «αριθμητικές δεξιότητες» και τις «ασκήσεις ανάπτυξης δεξιοτήτων και εκμαίευσης της γνώσης» στη διδασκαλία της «γλώσσας των μαθηματικών».

Το παιχνίδι μπορεί να αποτελέσει ένα αξιόλογο εργαλείο κατά τη μαθησιακή διαδικασία. Κατά τη διαδικασία αυτή το παιχνίδι και η σκέψη δεν αποτελούν κατ’ ανάγκη αντίθετες έννοιες, παρόλο που το παιχνίδι συνδέεται συχνά με την απενεργοποίηση της σκέψης και ο ρόλος του περιορίζεται μόνο στην έννοια μιας ευχάριστης δραστηριότητας. Κατά την έννοια αυτή, οι μαθηματικές ιδέες δεν αποτελούν μόνον αφηρημένες, δυσνόητες φόρμουλες γραμμένες σε ένα χαρτί, αλλά έννοιες που μπορούν να συζητηθούν και να εξερευνηθούν επειδή ακριβώς είναι ενδιαφέρουσες. Το παιχνίδι βοηθά στη διδασκαλία των μαθηματικών πέρα από την απομνημόνευση, εφόσον επιτρέπει μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση των μαθηματικών με σφαιρικό τρόπο. Ενθαρρύνει τους μαθητές να συλλογιστούν και να αναρωτηθούν καθώς αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους στην επίλυση προβλημάτων, δημιουργώντας έτσι ένα πνεύμα περιέργειας, ακόμη και για απλές έννοιες, οι οποίες εμπλέκουν ενεργά τους μαθητές στο παιχνίδι εξερεύνησης των μαθηματικών. Το παιχνίδι δημιουργεί πολλά περιθώρια για ενεργοποίηση της σκέψης, στα οποία οι δάσκαλοι μπορούν να παρέχουν καθοδήγηση στους μαθητές στον συναρπαστικό κόσμο των μαθηματικών.

Η παιδαγωγική διαδικασία RecreaMATHS είναι:

Παιγνιώδης: μια προσέγγιση που δημιουργεί μια ευχάριστη εμπειρία ενεργοποίησης της σκέψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

Βιωματική: περιλαμβάνει τη διερευνητική μάθηση και τη μάθηση βάσει έργων μέσω της ενεργοποίησης μηχανισμών σκέψης, όπως τον αναστοχασμό, τη διαμόρφωση, τη δοκιμαστική εφαρμογή και τη σύλληψη εννοιών.

Υπολογιστική: αφού οι δραστηριότητες παίρνουν τη μορφή προκλήσεων/ δοκιμασιών που θα πρέπει να επιλυθούν μέσω της ενεργοποίησης της σκέψης ή της συνομιλίας/ του διαλόγου (πραγματεία γύρω από τα μαθηματικά)

Σωματική εμπειρία: μέσω της παιχνιδοποίησης της μάθησης των μαθηματικών, οι μαθητές ενεργοποιούν τα σώματά τους και τα ασκούν στην ενεργητική μάθηση, καθώς οι τεχνικές αφήγησης επιτρέπουν αφενός την άμεση επαφή με τον διαδραστικό χώρο και αφετέρου γιατί βάζουν το σώμα των παιδιών σε κίνηση και έκφραση.

Βασίζεται σε μια διεπιστημονική προσέγγιση: όλο το υλικό που σχεδιάστηκε επικεντρώνεται στην ποικιλομορφία και στους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα μαθηματικά και να αποκτηθούν.

Τέλος, όλα τα υλικά του προγράμματος RecreaMATHS είναι σχεδιασμένα και κατασκευασμένα ώστε να συνάδουν με συγκεκριμένα κριτήρια που προάγουν την συμπεριληπτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να είναι κατάλληλα για μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές.

Το RecreaMATHS στοχεύει στην επίτευξη των ακόλουθων αποτελεσμάτων:

Στη σύνταξη ενός μεθοδολογικού οδηγού για τη διαμόρφωση μιας άρτιας και συνεκτικής παιδαγωγικής προσέγγισης.

Στη δημιουργία μιας εκσυγχρονισμένης διδακτικής έκδοσης που αποτελείται από 5 ηλεκτρονικά βιβλία μαθηματικών, για παιδιά 4-5 ετών και μια δεύτερη έκδοση για παιδιά 6-7 ετών. Τα βιβλία αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε τάξεις νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων, το περιεχόμενο των οποίων εμπλουτίστηκε με κινούμενα σχέδια, εικονογραφήσεις και ηχητικό υλικό/ηχογραφήσεις. Στη δημιουργία ενός πακέτου προώθησης μαθηματικών ηλεκτρονικών βιβλίων που απευθύνονται στους εκπαιδευτικούς, και το οποίο φιλοδοξεί να τους καθοδηγήσει σε δημιουργικές, παιδαγωγικές και τεχνικές πτυχές της δημιουργίας εξατομικευμένων ηλεκτρονικών βιβλίων για τα μαθηματικά.

Στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης συλλογής από 12 φυσικά και 2 εικονικά μαθηματικά αντικείμενα ως βοηθήματα διδασκαλίας για νηπιαγωγεία, βασισμένα στις αρχές της πειραματικής μάθησης και των παιδαγωγικών που βασίζονται στο παιχνίδι. Τα βοηθήματα θα συνοδεύονται με τα προσχέδια τους, σχετικές πληροφορίες και παιδαγωγικές οδηγίες, καθώς και σχετικά εργαστήρια και σχέδια μαθημάτων.

Μια συνοπτική ενότητα 20 συνολικά ωρών στην τρισδιάστατη μοντελοποίηση, εκτύπωση και φωτογραμμετρία η οποία θα παρέχει στους νηπιαγωγούς την κατάλληλη τεχνογνωσία σχετικά με το πώς να χρησιμοποιούν ένα λογισμικό με τη βοήθεια ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, ούτως ώστε να μπορούν να σκέπτονται, να σχεδιάζουν, να απεικονίζουν και να εκτυπώνουν τα τρισδιάστατα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται ως βοηθήματα διδασκαλίας.

Επιπλέον, το έργο στοχεύει στη δημιουργία ενός οδηγού, με αναλυτικές οδηγίες και έτοιμες προς εκτύπωση μοντελοποιήσεις (3D), αναφορικά με τη χρήση των 12 μαθηματικών βοηθημάτων διδασκαλίας.